حریم تاریخی امیرچخماق درمعرض خطرجدی

امیرترقی نژاد

مجموعه اميرچخماق يزد که از پر بازديدكننده ‌ترين آثار تاريخي يزد به شمار مي‌رود و همواره مورد توجه علاقه‌مندان به فرهنگ و تاريخ اين مرز و بوم بوده ؛ شامل بازار، تکیه، مسجد و آب انبار می باشدکه قدمتشان به دوره تیموریان (قرن ۹ هجری) برمی گردد.اما اخیرا ساخت یک مجتمع تجاری درهمجواری میدان تاریخی امیرچخماق یزد باعث نگرانی های دوستداران میراث فرهنگی در این شهر شده است.ترافیک منحصر به فرد و از همه مهتر به خطرانداختن حریم تاریخی مجموعه تاریخی امیرچخماق وتعرض به آن، نگرانی ها ودل مشغولی هایی است که دوستداران میراث فرهنگی براین اعتقادند که با راه اندازی این مجتمع برای مجموعه امیرچخماق به پیش خواهدآمد.

بنابراین گزارش، ساخت این مجتمع تجاری در حالی آغاز شده که علرغم صحبت های مسئولین مبنی برساماندهی مجموعه تاریخی امیرچخماق یزد، این نماد تاریخی با حاشیه های ریز و درشتی که در کنار خود احساس می کند می توان این برداشت را داشت که این مجموعه تاریخی روزهای نگران کننده ای را در پیش روی خود دارد.

همه این انتقادها زمانی بیشتر می شود که چند وقت پیش شهرداری یزد اعلام کرد که ساماندهی مجموعه امیرچخماق درقالب فراخوان طراحی و با هدف احیای این اثر ارزشمند تاریخی از سوی شهرداری آغاز شده است.

فراخوان شهرداری یزد نشان می دهد که شهرداری، دو حوزه اصلی طراحی شهری و شهرسازی و همچنین 3حوزه فرعی مقاوم سازی ،مرمت ،احیاء وترافیک شهری را در برمی گیرد.حال سوال این است که با ساخت یک مجتمع تجاری که با موافقت شهرداری یزد صورت گرفته چطور می توان به تعهدات این فراخوان عمل نمود؟

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد با تایید ساخت این مجتمع تجاری در همجواری مجموعه امیرچخماق ،می گوید:دست اندرکاران ساخت این مجتمع تجاری باید ضوابط میراث را رعایت کنندو در صورتیکه این ضوابط رعایت نشود به طورحتم این سازمان وارد عمل می شود.

بهرام رضایی اظهارمی داردکه کاربری این مجتمع باید در کمیسیون ماده 5 که میراث هم در آن عضویت دارد مشخص شود.

وی می افزاید:با توجه به اینکه این مجتمع تجاری در همجواری امیرچخماق و بافت تاریخی قرار دارد نباید تعداد طبقات آن از یک طبقه افزایش پیدا کند.

البته ذکر این نکته فقط مصائب این روزهای امیرچخماق یزد نیست ،چرا که نصب ميله‌ بلند و سفيد در وسط ميدان و مجموعه اميرچخماق، سيماي شهري و منظره اين مجموعه تاريخي را كاملا برهم زده است، به طوري كه از خيابان قيام يزد (خيابان روبه‌روي مجموعه اميرچخماق) تصوير اين ميله سفيد مابين مناره‌هاي ميدان اميرچخماق قرار گرفته و گويي اين بناي تاريخي داراي 3 مناره است.

در اين مورد پيگيري‌هاي زيادي از طرف دوستداران و فعالان ميراث فرهنگي و گردشگري انجام و پيرو جلسه‌اي كه با معاون سياسي ـ امنيتي استانداري يزد برگزار شد، قرار بر اين شد كه ميله را بردارند و در مكان ديگري جانمايي كنند؛ اما اين وعده با گذشت 7ماه هنوز عملي نشده است.

دراین طرف قضیه حتی ،پشت بام اين مجموعه نيز به انباري مغازه‌هاي زير بازارچه و اطراف آن تبديل شده كه علاوه بر ايجاد نمايي زشت و نازيبا، باعث تهديد و تخريب تدريجي آن نيز شده است.

ديواره پشتي اين مجموعه هم كه از خيابان سلمان يزد قابل مشاهده است داراي ترك‌هاي ژرفي است كه از فروپاشي تكيه اميرچخماق در آينده‌اي نه‌چندان دور خبر مي‌دهد.

حتی همین سه سال پیش نیز با كشف حمام تاريخي امير چخماق يزد با قدمتي بيش از 600 سال بسياري از دوستداران ميراث فرهنگي اميدوار شدند كه اين بناي تاريخي حيات دوباره يافته و مرمت و بازسازي ‌شود تا زيبايي‌هاي ديدني مجموعه توريستي امير‌چخماق را تكميل كند. با اين وجود مسوولان ميراث فرهنگي به اين بهانه كه بناي يادشده مانع از فعاليت‌هاي اجتماعي است آن را دوباره زيرخاك مدفون كردند.

تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی و با شماره ۳۸۳ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ با شماره مستقل ۲۴۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند. همچنین این بناها و دیگر الحاقات به عنوان مجموعه امیرچخماق نیز با شماره ۲۴۱۶ به ثبت ملی رسیده‌است. در آن دوره امیرجلال‌الدین چخماق از سرداران شاهرخ تیموری و حاکم یزد بود که با همکاری همسر خود فاطمه‌خاتون برای آبادانی یزد مجموعه‌ای شامل تکیه، میدان، حمام، کاروانسراها، خانقاه، قنادخانه، چاه آب سرد و مسجد امیرچخماق را ساخت

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا